Người Anh, hoa hồng và những biểu tượng

Hoa hồng - một loài hoa thơm, đủ các màu đỏ, hồng, vàng, trắng, mọc theo khóm, hoặc dây leo, có gai, và được trồng chủ yếu ở khí hậu ôn đới - ai mà không biết! Vậy thì có gì đáng nói chứ? Xin thưa với các bạn, có ít nhất ba điều đáng nói về hoa hồng ở xứ Anh.

Khách du lịch mỗi khi tới Anh có thể ngắm nhìn rất nhiều thắng cảnh từ những cánh đồng hoa, tuy nhiên, có một loài hoa độc đáo tượng trưng cho sự giàu sang quyền quý. Đó chính là hoa hồng.

Thứ nhất, hoa hồng thường được nghĩ đến như là bông hoa biểu tượng của Nữ hoàng. Vua Henry VII (ngự triều từ 1485-1509) đồng thời là vị vua sáng lập ra triều Tudor, là người đầu tiên sử dụng hoa hồng làm biểu tượng hoàng gia. Ông lên ngôi vua sau khi nội chiến giữa hai nhánh của dòng họ Platagenet kết thúc. Lịch sử nước Anh còn gọi cuộc nội chiến này với cái tên là Chiến tranh Hoa hồng. Hoa hồng đỏ tượng trưng cho dòng họ Platagenet sống tại vùng Lancaster; còn hoa hồng trắng tượng trưng cho dòng họ Platagenet từ vùng York. Là người vùng Lancester nhưng lại lấy vợ người vùng York để đoàn kết hai nhà, vua Henry VII đã chọn hoa hồng đỏ và trắng lồng vào nhau làm biểu tượng hoàng gia từ đó.

Đó là chuyện hoa hồng từ ngày xửa ngày xưa. Ngày nay, ở xứ Anh, những bông hoa hồng hiện đại được lai tạo từ nhiều giống khác nhau kể từ sau thế kỷ 19 có thể là một lăng kính tốt để ta tìm hiểu thêm về người Anh và những biểu tượng của họ.

Biểu tượng thứ hai về hoa hồng là sự quyền quý, giàu sang. Theo giải thích của mấy người bạn Anh đi xem vườn hồng cùng tôi thì hoa hồng được trồng ở các gia đình quý tộc, thượng lưu Anh như là biểu tượng của sự thịnh vượng, là dấu chỉ cho đẳng cấp và địa vị xã hội của họ.

Có thể phần nào kiểm chứng lại điều này bằng cách xem lại trang lịch sử nước Anh thời Victoria (1837 - 1901). Theo BBC History, lúc đó, nước Anh được xem là siêu cường quốc thế giới (world's superpower). Người ta thường ví von rằng mặt trời không bao giờ lặn trên vương quốc của Nữ hoàng Victoria vì đến cuối giai đoạn trị vì của Nữ hoàng Victoria, đế chế Anh và thuộc địa chiếm một phần năm diện tích toàn cầu, và chiếm một phần tư dân số trái đất.

Tàu hải quân Anh làm "bá chủ" các đại dương, làm đầu tàu cho sự phát triển thương mại ngoại thương. Đội ngũ thương gia Anh bận bịu buôn bán khắp nơi từ Ấn Độ, Trung Quốc, đến Nam Phi, Châu Úc, và cả nước Mỹ. Sau những chuyến hải du đó, họ mang về Anh những giống hoa hồng mới xinh đẹp từ Trung Quốc, xem đó như niềm tự hào, và một phần 'chiến lợi phẩm' của mình. Việc trồng hoa hồng trong vườn nhà là một cách ngầm nói: "Been there, done that". (Biết rồi, đi rồi).

Ngoài ra, biểu tượng thứ ba của hoa hồng, theo quan sát thiển cận của tôi, có lẽ còn là niềm yêu thiên nhiên, vườn tược của người dân xứ Anh nữa. Một trong nhiều bằng chứng là, mới hôm qua đây thôi, người ta vừa công bố báo cáo dài 2000 trang về Tình hình Hệ sinh thái Quốc gia. Anh là nước đầu tiên trên thế giới nghiên cứu, đánh giá tổng kết về điều kiện thiên nhiên của mình. Cũng theo báo cáo này, các nhà khoa học và chuyên gia kinh tế đã tìm cách định giá thử giá trị của thói quen cuốc bộ 250-300 triệu lần trong rừng của người Anh hàng năm. Theo tính toán của họ thì giá trị của việc cuốc bộ lang thang trong rừng của dân Anh trị giá 1,2 tỉ bảng Anh, tương đương với gần 9% giá trị GDP năm 2009 của toàn vương quốc Anh gộp lại.

Còn về thú đam mê vườn tược của người Anh đã trở thành một  văn hóa gần gũi, hầu hết các phương tiện thông tin đại chúng ở đây đều đã rả rích công nhận một điều: "Gardening may be a British obsession". Tạm dịch, "Chắc là dân Anh ta bị ám với chuyện làm vườn rồi". Tờ báo The Telegraph, còn đăng cả đoạn phân tích:

Gardening is an iconic activity in Britain. It defines us. We do more of it than any other nation on earth, except perhaps the floriferous Dutch and bonsai-minded Japanese. Search for our soul, and you will find it among the flower beds and potting sheds.

Xin tạm dịch:

Làm vườn là hoạt động mang tính biểu tượng ở Anh. Nó định hình nên chúng ta. Chắc là xứ ta là nước duy nhất trên trái đất này mê làm vườn đến thế, có lẽ trừ ra dân Hà Lan hay trồng hoa và dân Nhật hay chăm bonsai. Nếu ai mà muốn tìm xem linh hồn của chúng ta nằm ở đâu, cứ đi mà tìm ở mấy luống hoa và mấy chậu gieo hạt.

Và sau nốt, điều này chắc không đáng nói lắm vì chắc các bạn đã rõ rồi. Hoa hồng là biểu tượng của tình yêu. Màu đỏ tượng trương cho tình yêu đôi lứa nồng cháy, màu hồng tượng trưng cho tình yêu đằm thắm nhẹ nhàng, còn màu vàng tượng trưng cho loại tình yêu "platonic", nghĩa là tình yêu trong tư tưởng, giống kiểu tình bạn nhiều hơn. Cũng theo chuyên trang về hoa hồng ở trên thì loài hoa này được mua nhiều nhất vào ngày lễ Tình Yêu hàng năm với tổng giá tiền lên tới 22 triệu bảng Anh.

Thế đấy các bạn ạ, các bạn đừng coi thường hoa hồng nhé. Chỉ vài bông hoa vườn hồng có thể cho bạn biết bao điều thú vị về người Anh và các biểu tượng của họ.